
Wsparcie dla niewidomych i niedowidzących studentów UAM
Misja i idea wsparcia
Wszelkiego typu niepełnosprawności zmniejszają dostęp człowieka do dóbr kultury i nauki. Jednak uszkodzenie wzroku, podstawowego zmysłu przy pomocy, którego człowiek pozyskuje prawie 90% informacji o otaczającym świecie, powoduje powstanie swego rodzaju bariery informacyjnej. Jest to szczególnie uciążliwe podczas kształcenia się i zdobywania umiejętności zawodowych na wyższej uczelni. Barierę tę można przełamać, będą częciowo zredukować - przy zastosowaniu nowoczesnej specjalizowanej techniki komputerowej, określanej czasami mianem tyfloinformatyka. Opanowanie tej techniki, a szczególnie wyspecjalizowanych urządzeń i oprogramowania wymaga specyficznej wiedzy informatycznej oraz umiejętności kontaktu z osobami niepełnosprawnymi. W ramach programu "Uniwersytet Otwarty" przystąpiono na UAM do realizacji tych zadań.
mgr Henryk Lubawy
specjalista ds.
sprzętu i oprogramowania wspomagającego dla osób niepełnosprawnych z uszkodzeniem narządu wzroku, administrator profilu UAM w Akademickiej Bibliotece Cyfrowej, administrator uczelnianego systemu nawigacyjno-informacyjnego, systemu udźwiękowienia i opisu przestrzeni dla osób z niepełnosprawnością wzroku;
Biuro Wsparcia Osób z Niepełnosprawnościami
Kontakt
Pracownia Adaptacji Materiałów Edukacyjnych - PAME
Collegium Novum
Al. Niepodległości 4 / 006B
61-874 Poznań
telefon: 61 829-37-89
mail: henrykl[at]amu.edu.pl
Dotarcie do pracowni PAME, pokój 006 w budynku B Collegium Novum na poziomie -1, ułatwiają
znaczniki systemu nawigacyjno-informacyjnego, systemu udźwiękowienia i opisu przestrzeni dla osób z niepełnosprawnością wzroku;
Szczegóły opisu i lokalizacji znaczników dostępne są na stronie systemu:
Wejście do Pracowni Adaptacji Materiałów Edukacyjnych
Windy w podziemiu (przy PAME)
Dyżury
Uwaga! Z powodu obostrzeń i ograniczeń spowodowanych pandemią COVID-19 dyżury wstrzymane do odwołania.
Biblioteka Kampus Ogrody - czytelnia, stanowisko ze sprzętem wspomagającym - poniedziałek, środa, piątek od 12-tej do 13-tej.
Wsparcie
Stanowisko wspomagające jest dostępne dla niepełnosprawnych studentów w czytelni
Dwuwydziałowej Biblioteki Wydziału Nauk Społecznych i Wydziału Studiów Edukacyjnych
(campus Szamarzewo, budynek C)
-zawsze w godzinach jej otwarcia, to jest w poniedziałek od 12-tej do 19-tej, w pozostałe dni powszednie od 9-tej do 19-tej z przerwą od 13:30 do 14:00,
w soboty od 9-tej do 14-tej oraz w niedzielę od 10-tej do 14-tej.
Z pomocy specjalisty student może skorzystać na pewno w godzinach dyżuru,
a nawet dłużej po indywidualnym umówieniu się.
Dostępne zajęcia
Poradnik dotyczący prowadzenia dostępnych zajęć dydaktycznych dla studentów, w tym dla osób z niepełnosprawnościami.
Poradnik "Dostępne zajęcia" jest skierowany do wykładowców, nauczycieli akademickich, asystentów w laboratoriach oraz wszystkich innych osób prowadzących zajęcia ze studentami i doktorantami na naszej uczelni. Ma służyć wsparciem w procesie organizacji i realizacji zajęć dydaktycznych skierowanych do szerokiego grona odbiorców, w tym do studentów oraz doktorantów z różnymi niepełnosprawnościami.
Biuro Wsparcia Osób z Niepełnosprawnościami
UAM 2020
Polecam fragment tego obszernego poradnika dotyczący studentów z niepełnosprawnością wzroku, czyli
Wskazówki dla prowadzących zajęcia dydaktyczne ze studentami z niepełnosprawnością wzroku.
Nawigacja
Od września 2020 roku rozszerzamy zakres wsparcia jakie oferujemy o
system informacyjno-nawigacyjny, system udźwiękowienia i opisu przestrzeni dla osób z niepełnosprawnością wzroku oparty na znacznikach ToTuPoint
wspomagający niewidomych i słabowidzących w orientacji przestrzennej.
System ten jest instalowany pilotażowo w Collegium Novum na Alei Niepodległości 4 oraz na terenie Kampusu Ogrody na ulicy Szamarzewskiego 89.
Zadanie jest realizowane w ramach projektu "Uczelnia otwarta dla wszystkich uczelnią na miarę XXI wieku", nr projektu POWR.03.05.00-00-A095/19 realizowanego w ramach konkursu NCBiR „Uczelnia dostępna”.
Z dokładnymi lokalizacjami uniwersyteckich znaczników można się zapoznać
na stronie z wykazem wszystkich znaczników w Poznaniu.
Jak działa ToTuPoint można zobaczyc i posłuchać w migawce powstałej z okazji 15. października, Dnia Białej Laski opublikowanej na
uniwersyteckim Facebooku, dodatkowo warto zapoznać się z dokumentem który powinien znać każdy użytkownik systemu udźwiękowienia i opisu przestrzeni jakim jest instrukcja obsługi aplikacji ToTuPoint.
TOTUPOINT otwiera drzwi... Przykład z kampusu Ogrody Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tak to u nas na UAM, na Kampusie Ogrody znacznik ToTuPoint został po raz pierwszy zintegrowany z siłownikiem, który otwiera drzwi wejściowe do budynku C. Osoba z niepełnosprawnością wzroku nie musi odszukiwać zainstalowanego "gdzieś" na ścianie przy drzwiach przycisku inicjującego automatyczne otwieranie drzwi. Od teraz, po zakończonym w czerwcu 2021 remoncie wejścia do budynku C można dzięki znacznikowi nie tylko zlokalizować, ale i otworzyć drzwi zupełnie bezdotykowo posługując się telefonem z aplikacją ToTuPoint.
W lipcu 2022 kolejne 35 znaczników zostało zainstalowanych na Wydziale Prawa i Administracji w budynku Collegium Iuridicum Novum przy Alei Niepodłegłości 53. Tym samym ten najnowocześniejszy obiekt dydaktyczny w mieście, wyróżniony Nagrodą Jana Baptysty Quadro za rok 2010, stał się bardziej przyjazny i dostepny dla osób z niepełnosprawnością wzroku.
Prawo
Podstawę prawną do skanowania, nagrywania i szeroko pojętej adaptacji książek i materiałów dydaktycznych na potrzeby niewidomych i niedowidzących studentów daje przepis art. 331 Prawo Autorskie "Korzystanie z utworów dla dobra osób niepełnosprawnych", zgodnie z którym:
"Art. 331 Wolno korzystać z już rozpowszechnionych utworów dla dobra osób niepełnosprawnych, jeżeli to korzystanie odnosi się bezpośrednio do ich upośledzenia, nie ma zarobkowego charakteru i jest podejmowane w rozmiarze wynikającym z natury upośledzenia".
Wszelkie wyjaśnienia i interpretacje tego przepisu można przeczytać w publikacji: "Studenci niewidomi i słabowidzący - poradnik dla wyższych uczelni. Prawo autorskie dozwolony użytek utworów", Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego, Kraków 2007.
ABC
Akademicka Biblioteka Cyfrowa - to biblioteka cyfrowa dla studentów niepełnosprawnych - platforma wymiany informacji o zaadaptowanych materiałach - Internetowe centrum materiałów dydaktycznych. Od 2011 roku, udostępniamy materiały dydaktyczne dla niepełnosprawnych studentów UAM poprzez nasz profil w Akademickiej Bibliotece Cyfrowej. Zasady rejestracji w systemie biblioteki oraz pobierania książek, kontat z administratorem i wiele innych informacji na temat ABC jest tutaj »
Lektury
Literatura na temat szeroko rozumianego wsparcia technicznego dla niewidomych i słabowidzących. Polecam książki warte przeczytania. Do kilku tytułów podanych w tym wykazie jest link do ich wersji w formacie PDF.
Artykuły
Polecam moje ostatnie teksty:
- artykuł Zmierzyć niepełnosprawność opublikowany w kwartalniku Tyfloświat nr 2(35)2017. Omawiam w nim Międzynarodową Klasyfikację Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia ICF w kontekście "mierzenia niepełnosprawności" u osób z dysfunkcją wzroku.
- artykuł "Czy fizykę trzeba zobaczyć?" opublikowany w miesięczniku SZĘŚCIOPUNK Magazyn Polskich Niewidomych - Miesięcznik Fundacji „Świat według Ludwika Braille'a" Nr 8/29/2018.
- artykuł w "Audiodeskrypcja i jej pogranicza", Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2020, ISBN 978-83-7654-453-3
- artykuł "Lokaj, anioł stróż czy asystent dydaktyczny?" opublikowany w miesięczniku SZĘŚCIOPUNK Magazyn Polskich Niewidomych - Miesięcznik Fundacji „Świat według Ludwika Braille'a" Nr 02/59/2021.
- artykuł "Nocne wyłączenie sygnalizacji akustycznej" opublikowany w miesięczniku SZĘŚCIOPUNK Magazyn Polskich Niewidomych - Miesięcznik Fundacji „Świat według Ludwika Braille'a" Nr 05/86/2023.
- artykuł "Zmiany w przepisach dotyczących sygnalizacji akustycznej na przejściach dla pieszych" kwartalik Tyfloświat Numer specjalny 2023
W mediach
Teksty, artykuły lub audycje radiowe innych autorów w których wypowiadam się w sprawach wspierania, szczególnie w przestrzeni miejskiej, osób z dysfunkcją wzroku:
- Wypowiedz mi książkę, "Życie Uniwersyteckie" nr 6 (177) czerwiec 2008, strona 24.
- Bezpieczniejsze przejścia dla pieszych, "Życie Uniwersyteckie" nr 11 (266) listopad 2015, strona 19.
- Sygnały Świata - Poznań, Wielkopolska" - Radio Merkury 08 stycznia 2017, godzina 8:25 Posłuchaj audycji z 8 stycznia 2017 w archiwum na stronie Merkurego
- Sygnały Świata - Poznań, Wielkopolska" - Radio Poznań 06 sierpnia 2017, godzina 8:25 Posłuchaj audycji z 06 sierpnia 2017 w archiwum na stronie Radia Poznañ
- Sygnały Świata - Poznań, Wielkopolska" - Radio Poznań 9 września 2018, godzina 7:45 Posłuchaj audycji z 9 września 2018 w archiwum na stronie Radia Poznañ o akcji #ścieżkadostępu podziel sie przestrzenią.
- Sygnały Świata - Poznań, Wielkopolska" - Radio Poznań 18 sierpnia 2019 godzina 7:45 Posłuchaj audycji z 18 sierpnia 2019 w archiwum na stronie Radia Poznañ o systemie TOTUPOINT wspierającym orientację przestrzenną osób niewidomych
- film na kanale YouTube "Miasto Poznań" pt. Tramwaj na Naramowice - udogodnienia dla osób z dysfunkcją wzroku - opublikowane 25 sierpnia 2021.
- Sygnały Świata - Poznań, Wielkopolska" - Radio Poznań 1 maja 2022, godzina 7:45 Posłuchaj audycji z 1 maja 2022 w archiwum na stronie Radia Poznań o ułatwieniach w poruszaniu się dla osób niewidomych, np. nawigacji głosowej, w budynkach UAM w Poznaniu.
Konferencje
w których uczestniczyłem w roku 2021 - 2022 [ wykaz wszystkich konferencji ]
- Webinar Dostępność cyfrowa e-commerce’u w Polsce 2022. Wydarzenie online. 1 kwietnia 2022. Raport dostepności cyfrowej
- Wizyta studyjna University of Tartu, Estonia - 3-8.04.2022
- Konferencj "10 lat dostępności cyfrowej w Polsce", 12.04.2022
- Konferencja REHA FOR THE BLIND IN POLAND 2022 w Poznaniu. Konferencja pod honorowym patronatem Prezydenta Miasta Poznania odbła się w dnia 29 czerwca br. o godz. 11:00 w Sali Białej Urzędu Miasta Poznania przy Placu Kolegiackim 17.
- VII Forum Uczelnianych Pełnomocników ds. Osób z Niepełnosprawnościami. Aula im. prof. G. Labudy Wydziału Historii ul. Uniwersytetu Poznańskiego 7 Poznań, 21 - 22 września 2022. Szczegółowy program wydarzenia. Temat mojej prezentacji: "System wspierający nawigację osób z niepełnosprawnością wzroku w budynkach UAM. Jeden? A może lepiej trzy w jednym."
- Nie widzę problemu. Jak technologia może zastąpić wzrok? - Poznań A11y Meetup III
- Cykl webinarów GAAD w Fundacji Wspierania Zrównoważonego Rozwoju, Warszawa 19.05.2023
- Szkolenie "Mity i fakty na temat dostępności cyfrowej dokumentów - wytyczne dla redaktorów i koordynatorów w administracji publicznej"- 22 maja 2023
- REHACARE 2023 - Interntional Trade Fair for Rehabilitation and Care Düsseldorf, Germany 13-16 September 2023. Wizyta w dniu 13 września 2023
Badania
naukowe w których uczestniczyłem:
Projekt badawczo-rozwojowy N R11 0008 04 "Opracowanie metody nauki orientacji przestrzennej w dużym mieście dla osób niewidomych z wykorzystaniem dźwięków środowiska" pod kierownictwem prof. dr hab. Edwarda Hojana,
a w szczególności trzecie zadanie badawcze określone jako
"Badania parametrów akustycznych, które będą podstawą opracowania nowych standardów (norm) dotyczących sygnalizacji świetlno-dźwiękowej na przejściach dla pieszych - niewidomych".
Dostępność cyfrowa

Coraz bardziej WSZYSTKO, co nas otacza staje się cyfrowe, ale czy w ten sposób staje się bardziej dostępne dla WSZYSTKICH? Czym jest dostępność cyfrowa? Czy to tylko pretekst do celebrowania kolejnego „światowego dnia”, czy raczej wymóg cywilizacyjny? A może to jedynie moda? A być może to nawet wymóg obowiązującego prawa?
Co roku, w trzeci czwartek maja obchodzimy Światowy Dzień Świadomości Dostępności - ang. Global Accessibility Awareness Day - w skrócie GAAD. W tym roku GAAD odbędzie się po raz dwunasty w czwartek 18 maja 2023 r. Tego dnia odbędzie się 5, a zarazem "urodzinowe" po roku działalności, spotkanie Poznań a11y Meetup.
Poradniki
wzbogacające wiedzę o niewidomych, nie tylko studentach:
- Nowość - 20 marca 2023 Biblioteka Liderów Dostępności
- „Gdy oczy zawiodły – poradnik dla osób niewidomych i tracących wzrok”
- Wskazówki dla osób prowadzących zajęcia dydaktyczne ze studentami niewidomymi i słabowidzącymi
- Studenci niewidomi i słabowidzący - poradnik dla wyższych uczelni [format plików pdf]
- Jak zachować się w towarzystwie niewidomego.
- Ujednolicenie sygnalizacji akustycznej na przejściach dla pieszych w Polsce
- O uniwersalnym projektowaniu kursów e-learningowych
- Projektowanie uniwersalne jako sposób na tworzenie warunków do edukacji włączającej w szkołach wyższych
- Global Accessibility Awareness Day (GAAD) 16 Maj 2019 wydarzenie na Facebooku Światowy Dzień Wiedzy o Dostępności - GAAD 2019 Polska
Idol2016
Kategoria EDUKACJA – placówki, gdzie niewidomi i niedowidzący otaczani są prawdziwą i nowoczesną opieką, mają do dyspozycji niezbędne oprzyrządowanie i podręczniki, w których niewidomi i niedowidzący mają szansę zdobyć dobre wykształcenie i znaleźć pracę, a nauczyciele wiedzą jak pomagać takim osobom.
Podczas XIV edycji międzynarodowej konferencji REHA FOR THE BLIND IN POLAND, w dniu 1. grudnia 2016 roku, nagrodę Idol w kategorii Edukacja
przyznano Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Dziękujemy! Cieszymy się niezmiernie, że nasze działania na rzecz niewidomych i słabowidzących zostały zauważone i docenione. Obiecujemy dalszą intensywną pracę na rzecz wspierania studentów z dysfunkcją wzroku.