Lupa - logo wsparcia

Wsparcie dla niewidomych i niedowidzących studentów UAM

Misja i idea wsparcia

Wszelkiego typu niepełnosprawności zmniejszają dostęp człowieka do dóbr kultury i nauki. Jednak uszkodzenie wzroku, podstawowego zmysłu przy pomocy, którego człowiek pozyskuje prawie 90% informacji o otaczającym świecie, powoduje powstanie swego rodzaju bariery informacyjnej. Jest to szczególnie uciążliwe podczas kształcenia się i zdobywania umiejętności zawodowych na wyższej uczelni. Barierę tę można przełamać, będą częciowo zredukować - przy zastosowaniu nowoczesnej specjalizowanej techniki komputerowej, określanej czasami mianem tyfloinformatyka. Opanowanie tej techniki, a szczególnie wyspecjalizowanych urządzeń i oprogramowania wymaga specyficznej wiedzy informatycznej oraz umiejętności kontaktu z osobami niepełnosprawnymi. W ramach programu "Uniwersytet Otwarty" przystąpiono na UAM do realizacji tych zadań.

mgr Henryk Lubawy

specjalista ds. sprzętu i oprogramowania wspomagającego dla osób niepełnosprawnych z uszkodzeniem narządu wzroku, administrator profilu UAM w Akademickiej Bibliotece Cyfrowej, administrator uczelnianego systemu nawigacyjno-informacyjnego, systemu udźwiękowienia i opisu przestrzeni dla osób z niepełnosprawnością wzroku;
Biuro Wsparcia Osób z Niepełnosprawnościami

Dyżury

Uwaga! Z powodu obostrzeń i ograniczeń spowodowanych pandemią COVID-19 dyżury wstrzymane do odwołania.
Biblioteka Kampus Ogrody - czytelnia, stanowisko ze sprzętem wspomagającym - poniedziałek, środa, piątek od 12-tej do 13-tej.

Wsparcie

Stanowisko wspomagające jest dostępne dla niepełnosprawnych studentów w czytelni Dwuwydziałowej Biblioteki Wydziału Nauk Społecznych i Wydziału Studiów Edukacyjnych (campus Szamarzewo, budynek C) -zawsze w godzinach jej otwarcia, to jest w poniedziałek od 12-tej do 19-tej, w pozostałe dni powszednie od 9-tej do 19-tej z przerwą od 13:30 do 14:00, w soboty od 9-tej do 14-tej oraz w niedzielę od 10-tej do 14-tej. Z pomocy specjalisty student może skorzystać na pewno w godzinach dyżuru, a nawet dłużej po indywidualnym umówieniu się. Pełne i szczegółowe informacje na temat systemu wsparcia dla studentów niewidomych i słabowidzących na UAM dostępne są na głównej stronie Uniwersytetu.

Dostępne zajęcia

Poradnik dotyczący prowadzenia dostępnych zajęć dydaktycznych dla studentów, w tym dla osób z niepełnosprawnościami. Poradnik "Dostępne zajęcia" jest skierowany do wykładowców, nauczycieli akademickich, asystentów w laboratoriach oraz wszystkich innych osób prowadzących zajęcia ze studentami i doktorantami na naszej uczelni. Ma służyć wsparciem w procesie organizacji i realizacji zajęć dydaktycznych skierowanych do szerokiego grona odbiorców, w tym do studentów oraz doktorantów z różnymi niepełnosprawnościami. Biuro Wsparcia Osób z Niepełnosprawnościami UAM 2020
Polecam fragment tego obszernego poradnika dotyczący studentów z niepełnosprawnością wzroku, czyli Wskazówki dla prowadzących zajęcia dydaktyczne ze studentami z niepełnosprawnością wzroku.

Nawigacja

Od września 2020 roku rozszerzamy zakres wsparcia jakie oferujemy o system informacyjno-nawigacyjny, system udźwiękowienia i opisu przestrzeni dla osób z niepełnosprawnością wzroku oparty na znacznikach ToTuPoint wspomagający niewidomych i słabowidzących w orientacji przestrzennej. System ten jest instalowany pilotażowo w Collegium Novum na Alei Niepodległości 4 oraz na terenie Kampusu Ogrody na ulicy Szamarzewskiego 89. Zadanie jest realizowane w ramach projektu "Uczelnia otwarta dla wszystkich uczelnią na miarę XXI wieku", nr projektu POWR.03.05.00-00-A095/19 realizowanego w ramach konkursu NCBiR „Uczelnia dostępna”. Z dokładnymi lokalizacjami uniwersyteckich znaczników można się zapoznać na stronie z wykazem wszystkich znaczników w Poznaniu.
Jak działa ToTuPoint można zobaczyc i posłuchać w migawce powstałej z okazji 15. października, Dnia Białej Laski opublikowanej na uniwersyteckim Facebooku, dodatkowo warto zapoznać się z dokumentem który powinien znać każdy użytkownik systemu udźwiękowienia i opisu przestrzeni jakim jest instrukcja obsługi aplikacji ToTuPoint.

TOTUPOINT otwiera drzwi... Przykład z kampusu Ogrody Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tak to u nas na UAM, na Kampusie Ogrody znacznik ToTuPoint został po raz pierwszy zintegrowany z siłownikiem, który otwiera drzwi wejściowe do budynku C. Osoba z niepełnosprawnością wzroku nie musi odszukiwać zainstalowanego "gdzieś" na ścianie przy drzwiach przycisku inicjującego automatyczne otwieranie drzwi. Od teraz, po zakończonym w czerwcu 2021 remoncie wejścia do budynku C można dzięki znacznikowi nie tylko zlokalizować, ale i otworzyć drzwi zupełnie bezdotykowo posługując się telefonem z aplikacją ToTuPoint.

W lipcu 2022 kolejne 35 znaczników zostało zainstalowanych na Wydziale Prawa i Administracji w budynku Collegium Iuridicum Novum przy Alei Niepodłegłości 53. Tym samym ten najnowocześniejszy obiekt dydaktyczny w mieście, wyróżniony Nagrodą Jana Baptysty Quadro za rok 2010, stał się bardziej przyjazny i dostepny dla osób z niepełnosprawnością wzroku.

Prawo

Podstawę prawną do skanowania, nagrywania i szeroko pojętej adaptacji książek i materiałów dydaktycznych na potrzeby niewidomych i niedowidzących studentów daje przepis art. 331 Prawo Autorskie "Korzystanie z utworów dla dobra osób niepełnosprawnych", zgodnie z którym:

"Art. 331 Wolno korzystać z już rozpowszechnionych utworów dla dobra osób niepełnosprawnych, jeżeli to korzystanie odnosi się bezpośrednio do ich upośledzenia, nie ma zarobkowego charakteru i jest podejmowane w rozmiarze wynikającym z natury upośledzenia".

Wszelkie wyjaśnienia i interpretacje tego przepisu można przeczytać w publikacji: "Studenci niewidomi i słabowidzący - poradnik dla wyższych uczelni. Prawo autorskie dozwolony użytek utworów", Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego, Kraków 2007.

ABC Logo Akademickiej Biblioteki cyfrowej

Akademicka Biblioteka Cyfrowa - to biblioteka cyfrowa dla studentów niepełnosprawnych - platforma wymiany informacji o zaadaptowanych materiałach - Internetowe centrum materiałów dydaktycznych. Od 2011 roku, udostępniamy materiały dydaktyczne dla niepełnosprawnych studentów UAM poprzez nasz profil w Akademickiej Bibliotece Cyfrowej. Zasady rejestracji w systemie biblioteki oraz pobierania książek, kontat z administratorem i wiele innych informacji na temat ABC jest tutaj »

Lektury

Literatura na temat szeroko rozumianego wsparcia technicznego dla niewidomych i słabowidzących. Polecam książki warte przeczytania. Do kilku tytułów podanych w tym wykazie jest link do ich wersji w formacie PDF.

Artykuły

Polecam moje ostatnie teksty:

  • artykuł Zmierzyć niepełnosprawność opublikowany w kwartalniku Tyfloświat nr 2(35)2017. Omawiam w nim Międzynarodową Klasyfikację Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia ICF w kontekście "mierzenia niepełnosprawności" u osób z dysfunkcją wzroku.
  • artykuł "Czy fizykę trzeba zobaczyć?" opublikowany w miesięczniku SZĘŚCIOPUNK Magazyn Polskich Niewidomych - Miesięcznik Fundacji „Świat według Ludwika Braille'a" Nr 8/29/2018.
  • artykuł w "Audiodeskrypcja i jej pogranicza", Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2020, ISBN 978-83-7654-453-3
  • artykuł "Lokaj, anioł stróż czy asystent dydaktyczny?" opublikowany w miesięczniku SZĘŚCIOPUNK Magazyn Polskich Niewidomych - Miesięcznik Fundacji „Świat według Ludwika Braille'a" Nr 02/59/2021.
Wykaz wszystkich moich tekstów jest dostępny tutaj

W mediach

Teksty, artykuły lub audycje radiowe innych autorów w których wypowiadam się w sprawach wspierania, szczególnie w przestrzeni miejskiej, osób z dysfunkcją wzroku:

Konferencje

w których uczestniczyłem w roku 2021 - 2022 [ wykaz wszystkich konferencji ]

  • Konferencja "Forum Koordynatorów i Koordynatorek dostępności", wydarzenie omline 19 stycznia 2021. Pełen zapis przebiegu konferencji w serwisie YouTube [PJM, Napisy].
  • Webinarium: Tekst alternatywny w teorii i praktyce - Wydarzenie online w ramach Warszawskiej Akademii Dostępności, organizator Warszawa Dostępna i Fundacja Kultury bez Barier, 23 luty 2021.
  • III Akademickie Dni Integracji - Wrocław 2021 - Sesja I Projektowanie i technologie otwarte na potrzeby osób z niepełnosprawnością, wydarzenie online 20 maja 2021.
  • Konferencja. Dostępność cyfrowa - misja (nie)możliwa?!, 2021-05-21 - g. 9:00-14:30 - wydarzenie online, organizator Warszawska Akademia Dostępności oraz Fundacja Kultury bez Barier. Pełen zapis przebiegu konferencji Dostępność cyfrowa - misja (nie)możliwa?! w serwisie YouTube
  • Konferencja Studenci UAM w czasie pandemii podsumowująca projekt badawczy Studenci z niepełnosprawnościami w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w czasie pandemii koronawirusa COVID-19: trudności – wsparcie – rozwiązania.
    ORGANIZATORZY Wydział Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zakład Metodologii Nauk o Edukacji, Zakład Polityki Oświatowej i Edukacji Obywatelskiej, Poznań, 8 czerwca 2021 r.
  • VI Forum Uczelnianych Pełnomocników ds. Osób z Niepełnosprawnościami, Poznań 22 - 23 września 2021 Wydział Historii UAM.
  • Wykład otwarty na platformie ZOOM w dniu 29.09.2021 o godzinie 14:00 "Math for Blind and low vision people: state of art and future perspectives". Prelegenci: Prof. Klaus Miesenberger i prof. Bernhard Stöger z Uniwersytetu Johannesa Keplera w Linz zaprezentowali współczesne metody adaptacji zajęć matematycznych do potrzeb studentów i doktorantów z niepełnosprawnościami wzroku.
  • Konwent on line Osób z Niepełnosprawnościami dotyczący postępowania skargowego (na podstawie ustaw dostępnościowych), poprzedzający Kongres Osób z Niepełnosprawnościami - 14 października 2021 r.
    W trakcie wydarzenia dowiedzieliśmy się "Jak informować, wnioskować, żądać i skarżyć się na brak dostępności?"
  • Webinar Dostępność cyfrowa e-commerce’u w Polsce 2022. Wydarzenie online. 1 kwietnia 2022. Raport dostepności cyfrowej
  • Wizyta studyjna University of Tartu, Estonia - 3-8.04.2022
  • Konferencj "10 lat dostępności cyfrowej w Polsce", 12.04.2022
  • Konferencja REHA FOR THE BLIND IN POLAND 2022 w Poznaniu. Konferencja pod honorowym patronatem Prezydenta Miasta Poznania odbła się w dnia 29 czerwca br. o godz. 11:00 w Sali Białej Urzędu Miasta Poznania przy Placu Kolegiackim 17.
  • VII Forum Uczelnianych Pełnomocników ds. Osób z Niepełnosprawnościami. Aula im. prof. G. Labudy Wydziału Historii ul. Uniwersytetu Poznańskiego 7 Poznań, 21 - 22 września 2022. Szczegółowy program wydarzenia. Temat mojej prezentacji: "System wspierający nawigację osób z niepełnosprawnością wzroku w budynkach UAM. Jeden? A może lepiej trzy w jednym."

Badania

naukowe w których uczestniczyłem:
Projekt badawczo-rozwojowy N R11 0008 04 "Opracowanie metody nauki orientacji przestrzennej w dużym mieście dla osób niewidomych z wykorzystaniem dźwięków środowiska" pod kierownictwem prof. dr hab. Edwarda Hojana, a w szczególności trzecie zadanie badawcze określone jako "Badania parametrów akustycznych, które będą podstawą opracowania nowych standardów (norm) dotyczących sygnalizacji świetlno-dźwiękowej na przejściach dla pieszych - niewidomych".

Inne konsultowane projekty

Dostępność cyfrowa

Logo Światowego Dnia Wiedzy o Dostępności

Coraz bardziej WSZYSTKO, co nas otacza staje się cyfrowe, ale czy w ten sposób staje się bardziej dostępne dla WSZYSTKICH? Czym jest dostępność cyfrowa? Czy to tylko pretekst do celebrowania kolejnego „światowego dnia”, czy raczej wymóg cywilizacyjny? A może to jedynie moda? A być może to nawet wymóg obowiązującego prawa?

Co roku, w trzeci czwartek maja obchodzimy Światowy Dzień Wiedzy o Dostępności - ang. Global Accessibility Awareness Day - w skrócie GAAD. W tym roku GAAD odbędzie się po raz jedenasty w czwartek 19 maja 2022 r. Tego dnia odbędzie sie pierwsze spotkanie Poznań a11y Meetup

Czytaj więcej na temat dostępności cyfrowej

Poradniki

wzbogacające wiedzę o niewidomych, nie tylko studentach:

Idol2016

Kategoria EDUKACJA – placówki, gdzie niewidomi i niedowidzący otaczani są prawdziwą i nowoczesną opieką, mają do dyspozycji niezbędne oprzyrządowanie i podręczniki, w których niewidomi i niedowidzący mają szansę zdobyć dobre wykształcenie i znaleźć pracę, a nauczyciele wiedzą jak pomagać takim osobom.
Podczas XIV edycji międzynarodowej konferencji REHA FOR THE BLIND IN POLAND, w dniu 1.  grudnia 2016 roku, nagrodę Idol w kategorii Edukacja przyznano Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
  Dziękujemy! Cieszymy się niezmiernie, że nasze działania na rzecz niewidomych i słabowidzących zostały zauważone i docenione. Obiecujemy dalszą intensywną pracę na rzecz wspierania studentów z dysfunkcją wzroku.